11.7.1995 tarihinde Bosna'da süren savaş dahilinde Birleşmiş Milletlerin "güvenli bölge" ilan ettiği Srebrenitsa'da büyük bir katliam yaşadı dünya... Bosna Sırp Ordusu BM'nin bölgeye yerleştirdiği tam 8372 silahsız, masum, sivili katletti! Bununla bitti mi peki? Hayır! Ama bu katliam hiç kuşkusuz Bosna'da, Avrupa'nın göbeğinde, yaşanan bu mantık dışı savaşın en vurucu anıydı...
Savaş akabinde, ülkede yakına zamana dek toplu mezarlar bulunmaya devam etti.. Bulunan insan kalıntıları ise "en azından mezarı" olsun tesellisiyle gömüldü.. Tüm bu anlamsızlığın içinde beni en çok etkileyense dinlediğim mavi kelebeklerin hikayesi oldu...
Bir soykırım mağduru anlatıyordu " ölülerimizi biz bulamadık. Mavi kelebekler buldu". Mavi kelebeklerin hikayesini bilmeyen çok az kişi vardır ama özetle anlatayım, bu kelebekler sadece mezarların üstünde büyüyen çiçeklerle beslenirmiş. Bosnalılar bunu bildiği için mavi kelebeklerin izinden yürüyüp , onların konduğu her yeri kazmış ve kazdıkça da mezarlar bulmuş. Bu çiçeklere "ölüm çiçekleri" adını takmış Bosnalılar ve Mavi kelebeklerse ne hazindir ki "umudun kanatları" olmuş Bosnalılar için.. Öyle ya başında dua edebilecek bir mezar umudu....
Bu hikayeyi dinleyip ağlarım her zaman.. "Deli misin niye dinliyorsun ağlayacaksan?" diyeceksiniz.. Hayır deli değilim, onları en iyi anlayanlardan biriyim ben. Soykırımlarla ülkenize gelen Çerkeslerin torunlarındanım çünkü ben.. Çünkü soykırımın birebir yaşamasanız da genlerinize kodlu olduğuna inanırım.. Mavi kelebeklerin hikayesi bana Karadeniz kıyılarına vuran atalarımın kemiklerini ve kuşların onların sakallarından yaptığı yuvalarının hikayelerini anımsatır. Bir soykırımı unutmamanın en iyi yoludur bu hikayeleri canlı tutmak..
Bosna'da bugün hala savaşın izlerini görmek mümkün. Bosna halkını bu anlamda inanılmaz takdir ettiğimi söylemeden geçemeyeceğim zira savaşın üzerinden tam 21 yıl geçti. Geçmişle empati kurabilmenin en iyi yoluysa yaşanmışlığın izleridir kuşkusuz.. Pazar yerine düşen bombanın izi, binalardaki kurşun izleri, insanların yüzlerinin sol köşesindeki hüzün çizgileri... Bunlarla yaşayan birinin unutabilme imkanı olur mu?
"Ne yaparsanız yapın asla soykırımı unutmayın. Çünkü unutulan soykırım tekrarlanır" demiş büyük lider Aliya..
Kurtuluşun sembolü Aliya'ya, mağdurlara, isimsiz kahramanlara ve kırgın umudun simgesi mavi kelebeklere saygıyla..
11.7.1995 SREBRENİTSA SOYKIRIMIDIR! UNUTMAYIN! UNUTTURMAYIN
